Salt ÅžehitliÄŸiÂ’nin iÅŸaretlediÄŸi ruh

Fatih Sultan Mehmet Vakıf Ãœniversitesi Rektörü Sayın Prof. Dr. Musa Duman ve bendeniz, geçen hafta Zerka Ãœniversitesi’nin daveti üzerine akademik bir ziyaret gerçekleÅŸtirmek üzere Ãœrdün’deydik. Bu vesileyle Amman’daki Yunus Emre Enstitüsü’nü de ziyaret ettik.

Enstitü Müdürü Yunus Emre Canbay, Amman’ın 30 km. batısında yer alan Salt ÅŸehrindeki Türk ÅžehitliÄŸi’nden bahsetti. DoÄŸrusu oraya giderken Türk ÅžehitliÄŸi’nden haberimiz yoktu. “ÅžehitliÄŸi ziyaret etmeden gitmeyin”, tavsiyesinde bulununca, ertesi gün orayı ziyaret edip, bir Fâtiha okumak amacıyla mihmandarımız Emcet Mansur Bey’in kılavuzluÄŸunda yola koyulduk.

Salt ÅŸehri Osmanlı Döneminde Åžam vilayetine baÄŸlı idari bir birim. Amman’ı Kudüs’e baÄŸlayan eski anayol üzerinde kurulmuÅŸ. Haritadan bakıp inceleyince stratejik konumunu insan daha iyi anlıyor.

Salt ÅŸehir merkezinin 500 m. kuzeybatısında olan Salt Åžehir Mezarlığı’nın bir bölümünde ve Salt Türk Kalesi ile Hamdi el-Enis Cami’nin yanında Türk ÅžehitliÄŸi bulunmaktadır. Güzel tertiplenmiÅŸ. Mısırlı bir ziraat mühendisi eÅŸiyle beraber ÅžehitliÄŸin bakımını üstlenmiÅŸ. Türkçe öğrenmiÅŸ. Bizimle Türkçe konuÅŸup mekânla ilgili bilgiler verdi. 

Birinci Dünya Savaşı’nda Ä°ngiliz ve Türk birlikleri arasında cereyan eden Åžeria Muharebeleri’nde Salt bölgesinde Ä°ngilizlere karşı savaÅŸan 4. Ordunun 48. Tümeni’ne baÄŸlı 143, 145 ve 191. Piyade Alaylarına mensup Osmanlı subayı, astsubayı, erbaşı ve erlerden ÅŸehit düşen yaklaşık 300 askerimizin toplu mezarı. 

Toplu mezarın 1973 yılında bulunmasını takiben ÅŸehitlik inÅŸa edilmiÅŸ ve geçen süre içinde peyderpey yapılan çalışmalarla bugünkü haline getirilmiÅŸ. Åžehitlerimizin isimleri mensubu oldukları ÅŸehir isimleriyle beraber büyük bir tabelaya da yazılmış. 

Tabeladaki ÅŸehit isimlerini ve nereli olduklarını okuyunca insanın içi burkuluyor. Hangi ÅŸehir yok ki!.. 

Adana, Adıyaman, Akhisar, AkÅŸehir Amasya Amman, Ankara, Aydın, BaÄŸdat, Balıkesir, Beyrut, BeyÅŸehir, Bilecik, Bitlis, Bolu, Edirne, Ercincan, Erzurum, Gaziantep, Isparta, Burdur, Bursa, Çanakkale, Çankırı, Drama, Denizli, Ä°zmir, Kastamonu, Kayseri, Kırıkkale, Konya, Kütahya, Kosova, Manastır, Manisa, MuÅŸ, NevÅŸehir,  Sakarya, Sivas, Suriye, TekirdaÄŸ, Tunceli, UÅŸak ve Zonguldak.

Bugün muhtaç olduÄŸumuz ruh da bu ÅŸehitliÄŸin sembolize ettiÄŸi ruh deÄŸil midir? Çanakkale aynı dönemde ölüm kalım savaşı veriyor ama tâ oradan o günün ÅŸartlarında buraya gençlerimiz vatan müdafasına gelmiÅŸ. Onlar, ruhlarını ÅŸehit olarak burada teslim ederek vatan sınırlarımızın bizi bugün sıkıştırdıkları topraklarla sınırlı olmadığını göstermiÅŸler.   

Åžehitlik müzesinde o bölgede yapılan savaşı anlatan fotoÄŸraflar da bulunmakta. Bir fotoÄŸraf bizi diÄŸerlerinden daha fazla etkiledi. Suudi Arabistan’dan gönüllü birlikler Ä°ngilizlere karşı savaÅŸmak üzere yardıma geliyorlar..

Ä°slâm coÄŸrafyasının birçok bölgesinde Osmanlı ÅŸehitlikleri mevcuttur. Yemen’den Balkanlara. Burma’dan Açe’ye. 2008 yılında Açe’deki Türk ÅžehitliÄŸi’ni de ziyaret edip dua etmiÅŸtim. O ÅŸehitlere şükran borçluyuz.  

Osmanlı tarih sahnesinden çekildi çekileli maalesef Ãœmmet’in yüzü gülmedi. BaÅŸsız, dağınık, malını ve canını, onurunu ve izzetini koruyamıyor. Ä°ÅŸbirlikçi, teslimiyetçi, bu coÄŸrafyanın kök deÄŸerlerinden ruhen kopmuÅŸ yöneticilere ve aydınlara teslim edilmiÅŸ..

Aslında bu geziyi yazmak gibi bir niyetim yoktu. Ankara’daki terör saldırısı sonrası bu eylemi gerçekleÅŸtirenlerin bu coÄŸrafyanın mana ikliminden ne kadar koparıldıklarını, nasıl canavarlaÅŸtıklarını görünce Salt ÅžehitliÄŸi’nin ruhunu hatırlamadan edemedim. 

Ãœlkemiz şüphesiz maÅŸalar üzerinden büyük bir saldırıyla karşı karşıyadır. Oyunu kuranların emperyal güçler olduÄŸunu biliyoruz. Åžunu da biliyoruz; bu oyunu bozmanın yolu Çanakkale ve Salt’taki ÅŸehitliklerin temsil ettiÄŸi o ruhtan geçer. Bu ÅŸehitliklerde yatan vatan evlatlarının müntesibi oldukları ÅŸehir listesine iyi bakmak lâzım.. 

Allah (c.c) ruhlarını şâd etsin!..